หลักการนับศักดิ์ของหมาก

หลักการนับ จะนับได้เมื่อฝ่ายเสียเปรียบขอนับศักดิ์หมาก โดยที่ทั้งสองฝ่าย ต่างไม่มีเบี้ยที่ยังคว่ำเหลืออยู่ แม้แต่ ตัวเดียว คือหมายความว่า ทั้งสองฝ่ายไม่มีเบี้ยเลย หรือ ต่างก็มีแต่เบี้ยหงายแล้ว

หลักการนับศักดิ์ของหมากมี ๒ ลักษณะ คือ

๑. ศักดิ์กระดาน

หมายถึง ฝ่ายเสียเปรียบมีจำนวนตัวน้อยกว่า หากว่าเล่นต่อไปก็มีแต่ทางแพ้อีกฝ่ายแน่นอน จึงได้ขอนับ ศักดิ์กระ ดานทันที จะเริ่มนับตั้งแต่ ๑ ถึง ๖๔ เมื่อครบ ๖๔ แล้ว ฝ่ายที่ได้เปรียบไม่สามารถทำให้ฝ่ายเป็นรอง พ่ายแพ้ หรือจน ให้ถือว่า หมากกระดานนั้นเสมอกัน

๒. ศักดิ์หมาก

เริ่มนับเมื่อฝ่ายเป็นรองเหลือ ขุน เพียงตัวเดียว ฝ่ายได้เปรียบจะมีหมากกี่ตัวก็ได้ เวลานับ ดูหมากที่เหลือของฝ่าย ได้เปรียบว่ามีหมากไหนเหลืออยู่ แล้วนับโดยดูตามลำดับ เรือ – ม้า – โคน – เม็ด

 

---

 

การนับศักดิ์ของหมาก หากว่าได้เริ่มนับ ศักดิ์กระดาน มาแล้ว และฝ่ายเป็นรองต้องเสียหมากของตนจนหมด เหลือแต่ เพียงขุนตัวเดียวเมื่อใด ไม่ต้องนับ ศักดิ์กระดานต่อจนครบ ๖๔ ให้เริ่มนับศักดิ์หมากทันที

การ นับศักดิ์หมาก หากเริ่มนับเมื่อใด ให้นับจำนวนตัวหมาก ที่เหลืออยู่ในกระดานทั้งหมด ของทั้งสองฝ่ายก่อน แล้วจึง ดำเนินการนับต่อไป เช่น
หมากฝ่ายได้เปรียบ เหลือ ขุน ๑ – โคน ๑ – ม้า ๑ – เรือ ๑ – เบี้ย ๒ รวมเป็น ๖
ให้นับมารวมกับ ขุน ฝ่ายเสียเปรียบอีก ๑ รวมเป็น ๗
ให้เริ่มนับที่ ๘ ต่อทันที
โดยนับตามศักดิ์เรือ ๑ ลำ ที่ศักดิ์ ๑๖ ตา
เมื่อเดินและนับ ครบ ๑๖ ตาแล้ว ฝ่ายเสียเปรียบยังเดินได้ต่อ ไม่จน ให้ถือเป็นเสมอกันในกระดานนั้น