ทางเดินของขุน

การเริ่มต้นกระดาน ของหมากรุกไทย ทางเดินของขุน

ระยะแรกของการขึ้นหมาก ขุน กับ เม็ด หรือ โคน ต้องทำหน้าที่เกี่ยวพันกันอยู่ตลอดเวลา ทั้งนี้ เพราะเม็ด ทำหน้าที่เป็น องครักษ์ของขุน โคน ทำหน้าที่แม่ทัพ ป้องกันรักษาขุนไม่ให้เข้าตาจน และหาช่องเจาะโจมตี ฝ่ายตรงข้าม ขุนจึงมีแนว ทางเดินตอนเริ่มต้น ๒ แบบ

๑. ขุนอยู่ใต้เม็ด

กรณีนี้ขุนจะอยู่กลางกระดานใต้เม็ดอีกที ความดีของการขึ้นแบบนี้ คือ ขุนสามารถบงการรบได้ทุกแนวทาง เพราะตั้ง อยู่ตรงกลางกระดาน โดยมีม้า โคน และเม็ด ทำการปกปักษ์รักษาขุนอีกต่อ แต่ไม่เป็นการดี หากฝ่ายตรงข้ามเอาเรือ มากดหน้าขุนไว้ และพยายามทำลายบริเวณทางเดินหน้าขุน จนกลายเป็นช่องโหว่ เมื่อขุน อยู่ตากดของเรือ หรือ ถูกเรือกด มักเสียเปรียบฝ่ายตรงข้าม

๒. ขุนอยู่ทางด้านขวาของกระดาน

อย่างที่รู้ว่า ขุนต้องตั้งอยู่ทางด้านซ้ายของเม็ด เมื่อเวลาขึ้นหมาก ขุนจะต้องเอียงไปทางขวา มักอยู่ที่ ฉ๗ โดยมี โคน-ช๗ ประกบและป้องกันรักษาเรือไว้อีกต่อ แม้ฝ่ายตรงข้ามจะใช้หลักเดินเบี้ยแบบ กระแตแยกเขี้ยว หน้าขุนจะพังไม่ได้ โดยง่าย เพราะอาจยก เบี้ย-ช๖ ไป ช๕ และเรือก็ได้รับการผูกจาก โคน-ช๗ ไว้ด้วยแล้ว หน้าขุน ประเภทนี้ถูกทำลาย ลงได้ยาก กลายเป็นบ้านของขุนพักอาศัยได้เป็นอย่างดี